ბუნების შემაჯამებელი გაკვეთილი
თემა:
ჯანმრთელობა და ჰიგიენა.
თარიღი: მეორე სემესტრი
საგანი: ბუნება
პედაგოგი : ხათუნა
ოქრიაშვილი
მიზანი: მოსწავლე გაუფრთხილდეს ჯანმრთელობას, იცოდეს
ავადმყოფობის დროს რომელ ექიმს მიმართოს, როგორ იკვებოს, და
აიცილოს თავიდან პროდუქტების
გაფუჭება. იცნობდეს პროდუქტების სწორად
შენახვის პირობებს, შეარჩიოს
დასასვენებელი ადგილები, შეძლოს შეაფასოს
კვებისა და სავაჭრო ობიექტების სანდოობა.
ინდიკატორები
:
·
საუბრობს ზოგიერთი საკვები
პროდუქტების შენახვის წესებზე.
·
ზრუნავს ჰიგიენის წესების
დაცვაზე.
·
აფასებს კვების
ჰიგიენურ ნორმებს.
·
შეუძლია პირადი
და საზოგადო ჰიგიენის
წესების დაცვა.
·
მეთოდი: დაკვირვება,სასწავლო
თამაშები,სიცოცხლის პირამიდა.
|
N
|
აქტივობები :
|
დრო
|
|
1.
|
კითხვა --პასუხი
|
3წთ
|
|
2.
|
6 კომპონენტის განხილვა
|
7წთ
|
|
3.
|
პირადი და საზოგადო
ნივთები
|
1წთ
|
|
4.
|
ჯანსაღი კვება.
|
5წთ
|
|
5.
|
მე ვარ ექიმი.
----- გეკითხებით.
|
6წთ
|
|
6.
|
როლური თამაში--- ვიტამინები ექიმისაგან.
(სტუმრად დავპატიჟებთ ბავშვთა
ექიმს:ნინო ოქრიაშვილს.
იგი ბავშვების
კითხვებს პასუხობს . )
|
8წთ
|
|
7.
|
კვების პირამიდა
|
2წთ
|
|
8.
|
მიკრობები....
ეტიკეტი.
|
4წთ
|
|
9.
|
კვების ჰიგიენა
|
3წთ
|
|
10.
|
სუნთქვის ჰიგიენა.
|
3წთ
|
|
11.
|
რებუსის შედგენა.
შეფასება.
|
3წთ
|
--1--
1
აქტივობა
კითხვა პასუხი:
1)
რა არის ჯანმრთელობა?
(ყველაზე მნიშვნელოვანი რაც ადამიანს დაბადებისთანავე ეძლევა
ეს არის ჯანმრთელობა.
მისი შენარჩუნებისთვის
მთელი სიცოცხლე უნდა იზრუნო.
)
2)
რას ჰქვია ჰიგიენა?
(ჯანმრთელობაზე
ზრუნვას და მის შენარჩუნებას ჰიგიენა ჰქვია. )
3)
მის
შესანარჩუნებლად რა უნდა ვიცოდეთ?
( ჯანმრთელობის
შესანარჩუნებლად საჭირო ა ვიცოდეთ ჰიგიენის წესები და შევასრულოთ ისინი.
4)
და ზოგადად რა არის საჭირო
ჯანმრთელობისათვის? ( კარგად უნდა შევისწავლოთ და დავიმახსოვროთ 6 კომპონენტი, ესენია:
·
ჯანსაღი კვება
·
აქტიური
ვარჯიში
·
სწავლა
·
სისუფთავის დაცვა
·
ექიმთან ვიზიტი
·
დასვენება.
2
აქტივობა
განვიხილოთ
თვითოეული ცალ-ცალკე .
ა) ჯანსაღი კვება
ყოველდღიურად ჩვენი ორგანიზმისათვის მრავალფეროვანი საკვებია საჭირო.
გავიხსენოთ კვების რჟიმში ხორცი უნდა გვქონდეს ცოტა და ხილ--ბოსტნეული
ბევრი. მივირთვათ: ვაშლი, კომბოსტო,
სტაფილო, რომ ზრდას შევუწყოთ ხელი.
ბ) აქტიური ვარჯიში
სხვადასხვა ვარჯიში ხელს
უწყობს ჩვენი კუნთების
და ძვლების გაძლიერებას. ყველაზე კარგი სპორტი ჯანმრთელობისათვის არის ცურვა, და
ველოსიპედი. სირბილიც არ არის ცუდი,
პირიქით ძალიან კარგია. გულსა და ფილტვებს გვიჯანსარებს.
გ)სწავლა
კარგად უნდა შევისწავლოთ
ჩვენი სხეულის აგებულება, რა
არის ჩვენთვის სასარგებლო
და მავნებელი? ეს საკუთარი
ჯანმრთელობის დაცვაში დაგვეხმარება.
პატარები როცა
ვართ ჩვენთვის აუცილებელია კბილების
გამოცვლა. უნდა ვიცოდეთ: კბილი ინძრევა
და უნდა ამოვიღოთ მის ნაცვლად ახალი კბილი
ამოგვივა. არ ჭამოთ უზომოდ
ბევრი თკბილი, არ გავტეხოთ კბილით თხილი, რადგან კბილებს
მოფრთხილება სჭირდებათ.
დ) სისუფთავის დაცვა.
ჩვენ ვართ პატარა-გოგო
ბიჭები. ვცელქობთ და მთელი დღე მოუსვენრად ვთამაშობთ.
ვიზრუნოთ რომ : ხელები, კბილები და ყურები ,მთელი სხეული ყოველთვის გვქონდეს
სუფთა .
--2—
ე) ექიმთან ვიზიტი.
ხშირად ადამიანი ავადდება. არასოდეს
შეგვეშინდეს ექიმთან ვიზიტის . ექიმი წამალს გამო-გვიწერს , უფროსების
გარეშე წამლის მიღება არ
შეიძლება.
ვ)დასვენება
მეცადინეობის
შემდეგ ,აჯობებს ფეხით ან ველოსიპედით
გავისეირნოთ ღამით კი, ტელევიზორს
და კომპიუტერს დიდხანს
არ მივუჯდეთ და მალე დავიძინოთ. ძილის დროს ჩვენი
სხეული ძალებს იკრებს, ძილის დროს სხეული და ტვინი ისვენებს.
დასკვნა:
ჯანსაღი
კვება ,გონებრივი და ფიზიკური ვარჯიში ,ჰიგიენის წესების
დაცვა ,, ექიმის რჩევების გათვალისწინება ჯანმრთელობის შენარჩუნებაში დაგვეხმარება.
3
აქტივობა
გოგონებმა ჩამოვთვალოთ პირადი
ნივთები : კბილის ჯაგრისი, პირსახოცი.
ვაჟებმა ოჯახის წევრების
საერთო ნივთები: სავარცხელი,
საპონი, შამპონი, კბილის პასტა.
4.აქტივობა
1) რა ჭირდება ადამიანს
ჯანმრთელობისათვის?
( ჯანმრთელობისათვის
მნიშვნელოვანია მრავალფეროვანი საკვების მიღება, ადამიანს სიცო-ცხლისათვის სხვადასხავა
საკვები ესაჭიროება, ეს ნივთიერებები
კი კვების პროდუქტებიდანაა შესაძლებელი. )
2. რას შეიცავს საკვები?
საკვები შეიცავს
პროდუქტის სხვადასხვა ჯგუფს.ესენია:
·
მარცვლეული
·
რძის ნაწარმი ყველა მათგანი კი--- ადამიანის ორგანიზმს მოძრაო-
·
ცხიმები ბაში , ზრდასა და განვითარებაში
, გაჯანსაღებაში ეხმარება.
·
ხოერცი
·
ხილი
·
ბოსტნეული. 5 აქტივობა
მე ექიმი ვარ და გეკითხებით:
1)
რით
ამარაგებს საკვები ადამიანს?( სასიცოცხლო ენერგიოით).
2)
თქვენი ენერგიის
წყაროა მარცვლეული პროდუქტები .თქვენს კვებაში 5-6 ასეთი პროდუქტი უნდა შედიოდეს: ჩამომითვალეთ :ესენია: პური, ფუნთუშა,
მაკარონი, ბრინჯი, ....)
3)
შენი ზრდისთვის
აუცილებელი და სასარგებლოა
ლობიო ბარდა,ხორცი.თევზი, კვერცხი.
საკვების ამ პროდუქტებიდან
2 მაინც უნდა მიირთვა დღეში.
გუშინ შენ რა მიირთვი?
( თევზი, ხორცი.....)
4)
ვის უყვარს
სითხის სმა? წყალი? წვენები?
იცით თუ არა რომ ორგანიზმს დღეში 2
ლიტრამდე სითხე სჭირდება? (დიახ -3-
ეს სითხე წყლის,კომპოტის და წვნიანის
ხარჯზე უნდა მივიღოთ., აბა დილით ვინ მიიღო სითხე?
(წყალი დავლიე, მე
ჩაი, მე კაკაო , მე სუპი მივირთვი.......)
5.) ვინ დამისახელებს რძის პროდუქტებს?
( რძე, არაჟანი, კარაქი, მაწონი, ყველი.)
იცით თუ არა რომ, რძის
პროდუქტები ძვლებს ამაგრებს? და ზრდასაც
უწყობს ხელს.
ყოველდღე უნდა მივიღოთ:
რძე,ხაჭო, ან
6)
ხილი და
ბოსტნეული ვის უყვარს? ყოველდღე
5 სახის ხილ- ბოსტნეული უნდა მივირთვათ.
ისინი უამრავ ვიტამინენებს შეიცავენ
და ჯანმრთელობის შენარჩუნებაში დაგვეხმარება. (ვის რომელი
ხილი ან ბოსტნეული
გიყვართ ჩამომითვალეთLვაშლი. ფორთოხალი, სტაფილო, ბანანი......)
7) როგორ გგონოიათ
ყველა საკვები პროდუქტი
ერთნაირ ვიტამინს შეიცავს?
(სხვადასხვა
პროდუქტი განსხვავებულ ვიტამინებს ,და მარილებს შეიცავს.)
8.) როგორ აღნიშნავენ ექიმები
ვითამინებს? ( მათ დიდი ლათინური ასოებით
ავღნიშნავთ, ესენია : A, B, C. მათი ნაკლებობა
დაავადებებს იწვევს.
6 აქტივობა
რ ო ლ უ რი
თ ა მ ა შ ი: ვიტამინები
ექიმისაგან.
1. მოდის ბავშვი
რომელსაც აკლია მხედველობა.
- ექიმო მიჭირს
მხედველობა, დაფასთან კარგად ვერ
ვხედავ . რას მირჩევთ?
- მიიღეთ დიდი რაოდენობით
A ვიტამინიმოდი თვითონ ცამოთვალე
რომელი პროდუქტი შეიცავს ამ ვიტამინს?
--ესენია: სტაფილო, გარგარი,
კვერცხი.
2.
ბავშვს ტკივა კბილი.
- ექიმო კბილები ხშირად
მტკივა.
--რძის პროდუქტები
ალბათ არ გიყვარს, მასში შემავალი მარილები გაგიმაგრებს კბილებს და
ძვლებს. აბა მითხარი რა უნდა მიირთვა დიდი რაოდენობით?
-- რძე,ყველი,
ხაჭო, კარაქი, სმეტანა
--დიახ მიირთვი, და
ლამაზი კბილები გექნება.
3. ცხვირიდან ხშირად მოსდის
სისხლი.
--ექიმო ხშირად მომდის
ცხვირიდან სისხლი.
--შენი ორგანიზმისათვის აუცილებელია
რკინა. ქიშმიში არ გიყვარს? ბევრი მიირთვი . აბა
კიდევ რა შეიცავს ბევრ რკიუნას
?
--ეს არის ვაშლი და
ატამი.
--მიირთვი და
გამოჯანმრთელდები.
4.
- მე ხშირად
ვიღლები ექიმო, სირბილი მეზარება.
- Bვიტამინის ნაკლებობა
გექნება, რა უნდა მიირთვა
იცი?
-- დიახ, ამ
ვიტამინს უხვად შეიცავს
დაღერღილი ხორბალი.
5.
--გრიპი მაქვს ექიმო. C
ვიტამინი გამომიწერეთ.
--4--
-ყოჩაღ ,გცოდნია რომ გაცივებისას აუცილებელია
C ვიტამინის მიღება, არ
დაგავიწყდეს ლიმონი და ფორთოხალიც კარგია ,
კიდევ რა უნდა მიირთვა?
--კივი, მოცხარი და თბილი ჩაი.
12 კითხვა ექიმს: მაგალითად: (აუცილებელია ნემსის ჩხვლეტა
გაციებისას?, რატომ არის წამალი მწარე?
ბავშვობაში ექიმობა გინდოდათ? აროტომ
გახდით ექიმი? .....)
7 აქტივობა
8 აქტივობა.
1)ჩვენ ხშირად
ვამბობთ ადამიანი ჯანსაღი პროდუქტით უნდა
იკვებეოდესო,
არასწორად შენახულ პროდუქტში რა
გაჩნდება? კვების პირამიდა
|
|||||||||||
|
3)სად შევინახოთ პროდუქტი ?
(მაცივარში ან ცივ
ადგილზე)
|
|
ცხოველური
პროდუქტი
|
|||||||||
|
|
|
რძის პროდუქტი
|
|||||||||
|
·
ვ მცენარეული, ბოსტნეული,
·
ხილი
|
|||||||||||
|
წყალი, წვენები, სუპები,
კომპოტები
|
|||||||||||
(მიკრობები)
2.) როგორ მივხვდთ რომ
საკვებში გაჩნდა მიკრობი?(ფერი და სუნი შეეცვლება,)
4)რძის დიდხანს შენახვა
შეუძლებელია ,მისგან ვამზადებთ? (ხაჭოს,
ყველს, მაწონს, კარაქს,
5) ხორცი როგორ შევინახოთ
დიდხანს? (უნდა გავყინოთ ან დავაკონსერვოთ)
6)თუ ხილს შაქარს
დავუმატებთ ,რას მივიღებთ?(მურაბას და ჯემს.)
გამშრალი ხილი -ჩირია.
7) როგორ გავიგოთ
საკვები პროდუქტის ვარგისიანობა? ( პროდუქტზე 2 თარიღია
მითითებული, 1--დამზადების ... 2-ბოლო ვადაა.ამ მითითებულ ეტიკეტს --ვარგისიანობის ვადა ჰქვია.
|
ვარგისიანობის ვადა:
15.04----12.05
|
წარწერა;
--5—
9 აქტივობა
1.კვებისათვის გამოყენებული საკვები
უნდა იყოს მრავალფეროვანი, ჯანსაღი
და სუფთა. როგორ ჩნდება მიკრობი?
(უამრავ საგანს ვეხებით ხელებით ,ხელები კი -გვიჭუჭყიანდება , მიკრობი
ჩნდება, ჭამის დროს ხელიდან საკვებზე გადადის
-იქიდან კი-- ჩვენს ორგანიზმში ხვდება. გაურეცხავ ხილთან ერთად
შეიძლება ჭიის კვერცხიც
მოხვდეს ორგანიზმში.)
ჩამოვაყალიბოთ წესები :
·
ჭამის წინ
საპნით დავიბანოთ ხელი.
·
კარგად გავრეცხოთ
ხილი და ბოსტნეული.
2.)საკვების
დამუშავებაში გვეხმარება ? (კბილი)
კბილის ზედაპირია---(
მინანქარი)
კბილზე გაცენილ
შავ წერტილებს ჰქვია?( კარიესი)
კბილის მოვლის
წესები:
·
ჭამის შემდეგ პირში გამოვივლოთ წყალი
·
გამოვიყენოთ
ჯაგრისი
·
ვიქონიოთ
საკუთარი ჯაგრისი, სხვისი ჯაგრისის გამოყენება
აკრძალულია.
·
კბილით
არ დავამტვრიოპთ :კაკალი და თხილი.
·
ცხელ საჭმელს
არ დავაყოლოთ ცივი წვენი, ან წყალი.
ან პირიქით.
·
ლუკმები დავღეჭოთ ნელა.
10 აქტივ ობა
სუნთქვის ჰიგიენა
1
ცოცხალისთვის
დამახასიათებელი თვისებაა:
(სუნთქვა)
2
რითი
სუნთქავს ადამიანი? ( ფილტვებით)
3
ჩამომითვალეთ
ინფექციური დაავადებები: ( გრიპი, ანგინა,
ტუბერკულიოზი)
4
როგორ ვრცელდება
ეს დაავადებები?( თუ ვიხმართ ავადმყოფის პირსახოცს, ჭურჭელს და ჰაერით)
5.როგორ დავიცვათ თავი? (ოთახი ხშირად უნდა გავანიავოთ
და ავიფაროთ პირბადე.)
6. სუნთქვის ჰიგიენისთვის რა არის მთავარი? (ჰაერი ჩავისუნთქოთ ცხვირით, და არა
პირით. იმიტომ რომ ფილტვებში
მოხვედრილი ცივი ჰაერი ადვილად აციებს
ადამიანს.)
7. ჩვენი სუნთქვით რა გამოიყოფა?(ნახშირორჟანგი)ამიტომ?
(ოთახი ხშირად გავანიავოთ)
8.როგორ დავალაგოთ ოთახი? (გავწმინდოთ სველი ტილოთი)
9. რას მივიჩნევთ ფილტვების პირველ მტრად? ( სიგარეტის კვამლი მომაკვდინებელია,
უკეთესია ვივარჯიშოთ სუფთა ჰაერზე. )
--6—
ჩამოვაყალიბოთ
წესები:
·
მოვერიდოთ
ინფექციურ დაავადებებს.
·
ოთახი
ხშირად გავანიავოთ.
·
ხშირად ვივარჯიშოთ.
·
ოთახი
სველკი ტილოთი დავასუფთაოდ.
თუ გახსოვთ სიტყვა მედიცინის წარმომავლობა?
( კოლხეთის ასული მედეას
სახელიდან მომდინარეობს.
შევაფასოთ
დღევანდელი გაკვეთილი
შევავსოთ
რებუსი
მედიცინა, სადაც გამოვიყენებთ სამედიცინო ტერმინებს.
ამაში დღევანდელ ი გაკ ვეთილიც
დაგეხმარებათ.
|
თ
|
ე
|
რ
|
მ
|
ო
|
მ
|
ე
|
ტ
|
რ
|
ი
|
||||||||||
|
|
|
|
ე
|
ქ
|
ი
|
მ
|
ი
|
|
|
|
|
||||||||
|
ა
|
ვ
|
ა
|
დ
|
მ
|
ყ
|
ო
|
ფ
|
ი
|
|||||||||||
|
ჯ
|
ა
|
გ
|
რ
|
ი
|
ს
|
ი
|
|
||||||||||||
|
|
ა
|
ც
|
რ
|
ა
|
|||||||||||||||
|
ფ
|
ი
|
ლ
|
ტ
|
ვ
|
ე
|
ბ
|
ი
|
||||||||||||
|
ა
|
ნ
|
გ
|
ი
|
ნ
|
ა
|
|
|||||||||||||
|
ვ
|
ი
|
ტ
|
ა
|
მ
|
ი
|
ნ
|
ი
|
||||||||||||
|
რებუსი
,, მ ე დ ი ც ი ნ ა“
|
|||||||||||||||||||
